Ayrton Senna ve Sarı Kaskı

1 Mayıs 1994'te San Marino GP esnasında Tamburello virajını dönerken kaza geçirip ölen efsane Formula 1 pilotu Ayrton Senna ile ilgili bir anı yazısı.

Ayrton Senna Da Silva. 4 yaşında babasının hediye olarak aldığı karting aracından 1994'te Imola Pisti'ndeki Tamburello Virajı'na kadar süren bir hikaye... 84-94 arası süren Formula 1 kariyerinde sarı renkli kaskı ile ikonikleşmiş efsane bir Formula 1 pilotu. 3 kez Formula 1 Dünya Şampiyonu, sayısız başarıların ve rekorların sahibi. Saf yarışçılığın ve mücadeleciliğin timsali.

Pist içerisinde agresif, korkusuz, mücadeleci, hırslı, hızlı, ve limitleri sonuna kadar zorlayan biri. Pist dışında ise naif, hoşgörülü, sevecen ve hayırsever. Tezatlıklar içerisinde kendine has bir kişilik... Alıntıladığım şu cümleler belki de Ayrton Senna'yı en iyi tanımlayacak kelimelere sahip:

Aynı anda hem çocuksu bir masumiyet hem görmüş geçirmiş insanlara özgü bir hikmet. Hem karıncayı bile incitemeyecek bir yufka yüreğe hem ejderhalara kafa tutacak deli cesaretine sahip. Hem güzel kadınlara zaafı hem aile kurumuna takıntısı var. Nice aykırı özelliğin bir araya geldiği, gökkuşağı gibi bir insan. Büyük ihtimalle tüm Formula 1 tarihinde Ayrton Senna'dan daha sinematografik bir hayat sürmüş kimse yok. Belçika Grand Prix'si sırasında ciddi bir kaza yapan Erik Comas'a kendi aracını terk edip hayatını tehlikeye atarak yardıma koşan ve ilk müdahaleyi yapan da o. Ezeli rakibi Prost'un bir anlık hatayla bıraktığı kapıdan her ikisinin güvenliğini de riske atarak geçen ve iki aracın birden yarış dışı kalmasına sebep olan da.

Senna ve Prost çarpışarak pist dışına taşıyor. 1989, Japonya GP

"İkincilik, kaybedenler arasında birinci olmaktır." mottosu yaşam felsefesi olmuş, en ufak bir açık kapı gördüğünde aracın burnunu tüm risklere ve olacaklara rağmen sokmaktan imtina etmemişti. Bu davranışı belki de kendisinden bir şampiyonluk götürmüş ve daha sonra bir şampiyonluğu getirmişti. 

Her ne olursa olsun araçtan maksimum hızı ve verimi almak için uğraşmış; bir keresinde 1988 Monaco GP'de 2. Prost ile arasında 50 saniye fark olmasına ve tüm uyarılara rağmen hızını hiç kesmemiş, aksine 2. olan kendisiymiş gibi var gücüyle aracını sürmeye devam etmişti. Bunun sonucunda Ayrton Senna bariyerlere çarparak yarış dışı kalmış ve Prost yarışı lider tamamlamıştı. Kısacası riski ve hırsı sever, bunları piste de yansıtırdı. "Riske girmeden bir sürüşü denemeyi bile düşünemiyorum, her pilot kendini geliştirmeli, her pilotun kendi limitleri olmalı benim ki limitim diğerlerinin biraz üstünde." diyerek belki de stilini özetlemişti.

Pist üzerinde Tanrı'nın onu koruduğuna inanıyordu. Yağmur yağdığında herkes temkinli olup riskten kaçınırken, Ayrton Senna aksine daha da hızlanır, en iyi sonucu elde ederdi. Yağmur yağdığı zaman "Senna bu yarışı alır." düşünceleri akıllara gelirdi. Küçüklüğünde karting zamanlarında yağmur esnasında virajlarda ve düzlükte aracın nasıl  tepkiler verdiğini en ince ayrıntısına kadar çalışmış ve bu çalışmaların ilk meyvesini 1984 yılında Toleman takımında bir çaylakken ilk çıktığı yarışta elde etmişti. İlk yarış galibiyetini de yağmur altındaki 1985 Portekiz GP'de Lotus aracıyla elde etmiş, bir pilot hariç herkese tur bindirmişti. Ve hatta ilk şampiyonluğunu da McLaren ile 1988 Japonya GP'de yağmur eşliğinde efsanevi bir şekilde elde etmişti.

Ayrton Senna yağmur altında kariyerinin ilk galibiyetini elde ediyor. 1985, Portekiz GP

Her ne kadar 1984 Monaco GP'de 2. olsa da yarış tamamlanmadan bitmese şüphesiz Prost'u da geçecek ve daha flaş bir başlangıç yapacaktı. Fakat bu ikincilik bile adından söz edilmesine yetti ve mütevazi Toleman aracıyla rüya gibi bir başlangıç yaptı. Ayrton Senna'nın bu yarıştaki performansı "Rainman" lakabının gerekliliklerinin başlangıcıydı. Aynı zamanda bu yarış ileriki yıllarda Senna-Prost çekişmesinin bir fragmanı, ileride Senna'nın sıkça dile getirdiği, karşılaştığı ve asla içerisinde olmak istemediği politika ve siyasetin de başlangıcıydı.

Ayrton Senna, para için yarışmayı, politika ve siyaseti sevmezdi. İhtiyacı da yoktu aslında. Yarışmak onun için bir tutkuydu. Kariyerinde sık sık bu kelimelerden bahsederek yarışların kendi tarifiyle "gerçekçe" olmasını istiyordu. Ne yazık ki kariyeri boyunca lobi, siyaset, arkadan iş çevirme, kayırmacılık, politika gibi eylemlerle de mücadele etti. Kimi zaman mücadelesini kazandı kimi zaman kaybetti ama hiçbir zaman mücadeleden ve söylemlerinden kaçınmadı.

Ayrton Senna çıktığı ilk Formula 1 yarışında Toleman ile yağmur altında 2. oluyor. 1984, Monaco GP

Pes etmek nedir bilmezdi. 1988 Japonya GP'de kalkış esnasında sorun yaşadı ve 16. sıraya kadar düştü. Gelen yağmur ile birlikte yarışı 1. bitirmiş ve şampiyonluğunu ilan etmişti. 1991 Brezilya GP'de kendi ülkesi önünde inanılmaz bir zafer elde etmişti. İkinciye 40 saniye fark atmış vaziyetteyken aracın vites kutusu bozulmuş ve yarışın son turlarını yalnızca 6. vitesi kullanarak bitirmişti. Bu esnada bir eli direksiyonda diğer eli vites boşa geçmesin diye vites topuzundaydı. Yarış sonunda araçtan çıkmaya ve kolunu kıpırdatmaya mecali kalmamıştı ama ülkesi önünde ilk kez hem de tarihe geçecek şekilde kazanmıştı. Pes etmemenin kendisine getirdiği haklı başarısının gururunu yaşadı. 1992 Monaco GP'de ise sezonun en güçlü aracı Williams Renault pilotu Nigel Mansell'e karşı tarihe geçen muazzam bir savunma yaparak yarışı kazandı. Mansell ise yarış sonunda "Senna harika bir yarış çıkarttı ve bu yüzden kazandı ve ben de tam olarak bu yüzden arkasında kaldım." diyerek durumu özetlemişti.

Ayrton Senna ve Nigel Mansell Formula 1 tarihinin en ikonik anlarından birini yaşatıyor. 1992, Monaco GP

Ayrton Senna adeta araçla dans ederdi. Virajlara geç ve gaza basarak girerdi. Kendine has bir sürüş stili vardı. Makineleşmeyi eleştirir, mekaniğin gerçek pilotajlığı gösterdiğini öne sürerdi. Klasikti ama modernle arasında da bir bağ vardı. Diğer pilotlar arasında parlardı. O hariç herkes geçmiş zamanları andırıyorken Ayrton Senna gelecekten zaman yolculuğu yapmışçasına görünüyordu. Formula 1'in klasikten modernliğe geçiş evresinin baş mimarisiydi. Tıpkı futbolda Maradona, basketbolda Michael Jordan gibi...

Ayrton Senna

Her hareketi derin bir anlam taşırdı. Klas, karizmatik ve yakışıklıydı. Ses tonu ise rahatlatıcı ve etkileyiciydi. Kitleleri harekete geçiren, bir şey söylediğinde dikkatle dinlenen bir kişilikti.  Yetenekli ve zekiydi. Esrarengiz bir auraya sahipti. Dürüst ve açık sözlüydü. Hayırseverdi. Ülkesi Brezilya'da belki de Pele'den daha üstün tutuluyordu.

Ayrton Senna 10 yıl süren Formula 1 kariyeri boyunca sırasıyla; Toleman, Lotus, McLaren ve Williams takımlarında yarıştı. Bu 4 takımda toplam 161 yarışta yer aldı(162.si San Marino GP idi...). 65 pole pozisyonu, 41 galibiyet ve 19 en hızlı tur elde etti. 2982 turu ise lider bitirdi. Toplam 3 şampiyonluk (1988, 1990 ve 1991 sezonları) yaşadı ve bu şampiyonlukların hepsi McLaren takımında gerçekleşti. İlk yarışına 1984'te Monaco GP'de çıktı. Son yarışına ise 1994'te San Marino GP'de çıktı...

Lanetli Hafta

---

1994 San Marino GP'sinin başlangıcı adeta lanetli başlamıştı. Antrenman turlarında Rubens Barichello bariyerlere feci şekilde çarpmış ve neyse ki ölümcül ve kalıcı olacak ağır bir şey yaşamamıştı. Sıralama turlarında Roland Ratzenberger bariyerlere çarpmış ve kaza sırasında aldığı darbe nedeniyle yaşamını yitirmişti. Tüm bu olanlara rağmen San Marino GP iptal edilmedi ve yarış başlaycaktı... Ayrton Senna oldukça tedirgin olmuş ve hatta Formula 1 sağlık görevlisi ile birlikte emekli olma mevzusunu da konuşmuşlardı fakat dedik ya Senna pes etmezdi diye. Yine pes etmedi ve çok sevdiği Tanrı'nın yanına doğru sonsuz bir yolculuğa başladı.

Yarıştan evvel Senna'nın tedirgin, üzgün ve huzursuz olduğu her halinden belli oluyordu. Son bir tebessüm etti ve yarış başladı. Yarış başladığı anda J.J Lehto pist üzerinde kaldı. Pedro Lamy ise kontrolsüz bir şekilde J.J Lehto'ya çarptı ve piste güvenlik aracı girdi. Güvenlik aracı gittikten sonra yarış tekrar başladı ve Ayrton Senna lider olarak ilerlediği 7. turda Tamburello virajına doğru 306 km/s hızla geliyordu. kontrolü kaybetti, ani bir refleksle hızını ancak 218 km/s'e düşürdü ve doğrudan beton duvarlara çarptı, aracın yarısı yok olmuştu. Çarpma sonrasında direksiyon milinden kopan bir parça kaskına isabet etti ve kafatasını delerek ölüm sebebi oldu.

Ayrton Senna Tamburello virajında kaza yapıyor. 1994, San Marino

"Yarışlar, rakiplerle mücadele benim kanımdadır; benim bir parçamdır. eğer bir gün, hayatıma mal olacak bir kaza geçirirsem, tek isteğim her şeyin hemen, bir anda olup bitmesidir. Tekerlekli sandelyeye mahkum kalmak istemem ya da hastane köşelerinde yıllarca sürünmek de istemem. Yaşayacaksam her şeyimle, bir bütün olarak yaşamalıyım. Yarım olarak yaşamak beni mahveder..." söylemi de o an gerçekleşmiş oldu. Hızlı yaşadı ve hızlı öldü.

Helikopter çekimlerinde de gözüktüğü gibi kafasını son kez hafifçe oynatması belki de sonsuzluğa gitmenin son eylemiydi. Bu acı ölüm beraberinde birçok hayatı da kurtardı aslında. Güvenlik önlemleri daha da önemsendi ve etkili oldu. 2015'e kadar (Jules Bianchi, Japonya GP) ölümle sonuçlanan bir kaza olmadı ve Formula 1 yönetimi "önce güvenlik" anlayışını benimsedi. Bunun gerçekleşmesi için belki de bir şeyin sebep, kıvılcım olması gerekiyordu. Ayrton Senna da tam olarak buydu.

---

1989 yılbaşı kutlamalarının olduğu bir sahnede sunucu kadın 1990, 1991, 1992, 1993 yıllarını sırayla söyleyip güzel geçsin diyerek her yıl için ayrı ayrı Senna'ya öpücük konduruyordu. Ah be ablacım, 1994, 1995, 1996, 1997... de diyerek yine öpücük kondursaydın ya!..

Ayrton Senna ölümü ile birlikte ardında birçok şeyi miras olarak bıraktı. Başta artan güvenlik önlemleriyle belki de birçok insanın hayatı. Brezilya'nın yoksul halkı için çeşitli imkanlar ve ailesinin adına adına kurduğu Ayrton Senna Vakfı. Bu vakıf her daim yoksul insanları her anlamda desteklemek için faaliyetini halen sürdürüyor. Ve Tamburello'ya gelirken hemen ardındaki Michael Schumacher'i de bizlere miras olarak bıraktı. Belki de kaderin cilvesiydi Schumacher'in Senna'nın hemen arkasında olması. Eğer yaşaydı Schumacher ile yaşanabilecek bir rekabeti düşünmeden edemiyorum...

Ayrton Senna ve Michael Schumacher

Birçok insanın gönlüne girmiş statlarda adı yankılanmıştı. Brezilya Milli Takımı 1994 Dünya Kupası'nı Senna'ya adadı ve cenazesi devlet töreni eşliğinde yapıldı. Ülkesi Brezilya'da neredeyse en önemli insan olarak kabul ediliyor ve hatta Pele'den bile üstün tutuluyordu. Onun anısına 2018-2019 sezonunda Corinthians forma bile çıkarttı...

Corinthians'ın 2018-2019 sezonunda kullandığı Ayrton Senna temalı alternatif forması

Velhasılı kelam Senna iyi insandı, efsaneydi, milyonları fethetti, iz bıraktı ve sonsuzluğa yolculuğunu tamamladı.

• [message]
• ##film## Bi Öneri
• Senna

Ayrton Senna Sözleri

---

Kazanan bir pilotun neler hissettiğini hiç bir zaman dışarıdan anlayamazsınız. Çünkü tüm duygular anlaşılmaz ve kaskın içerisinde saklıdırlar.

İkinci bitiren sadece birinci kaybedendir.

Daima daha iyi bir yarış çıkarabileceğine olan inancın çok önemlidir. Benim motivasyon kaynağım da hep bu olmuştur. Eğer Tanrı sizin yanınızdaysa, her şey çok daha kolay olur.

Ölüm bir gün gelecektir. Bugün de olabilir 50 yıl sonra da. Tek emin olduğumuz elbet bir gün bizi bulacağıdır.

Hep iyi bir hayatım oldu ama tüm başardıklarımı kararlılığım ve adanmışlığım sayesinde başardım. Kazanmak için inanılmaz bir istek duydum. Sadece yarışları değil, hayatı kazanmak için. Kim olursanız olun, hayatta hangi pozisyonda olursanız, zengin ya da fakir, daima bir hedefiniz olsun, güçlü olun, kararlı olun ve yaptığınız işi daima sevgiyle ve Tanrı’ya inanarak yapın. Bir gün tüm hedeflerinize ulaştığınızı göreceksiniz.

Problemsiz kazanmak yok gibidir. Kazanmak için savaşmak, zaman harcamak zorundasın. Bütün inancın, idealin bu olmalı eğer savaşamıyorsan baştan kaybetmişsindir. Ve sen bir hiçsindir. İşte bütün bunlar için mücadele etmelisin.

Yarışlar, rakiplerle mücadele benim kanımda var olandır.Bu benim bir parçam ve hayatımın bir bölümüdür.Eğer sonuçta hayatıma mal olacak bir kaza geçireceksem, tek dileğim her şeyin bir anda ve hemen olmasıdır.Tekerlekli sandalye’ye mahkum kalmak istemem veya hastane köşelerinde yıllarca sürünmek de istemem.Yaşayacaksam, her şeyimle ve bir bütün olarak yaşamalıyım.

Bu turda en iyiyim ve bunu size kanıtlayacağım. Bir daha ki turda da kanıtlayacağım ve ondan sonrakinde de kanıtlayacağım.

Yarış herkes için zor şartlarda geçti ama zor benim hırsımı hırsım da azmimi tetikliyor. Bugün bizim çocuklara yarışmayı öğrettim bir sonraki yarışta ise onlara uçmayı öğreteceğim.

Riske girmeden bir sürüşü denemeyi bile düşünemiyorum, her pilot kendini geliştirmeli, her pilotun kendi limitleri olmalı benim ki limitim diğerlerinin biraz üstünde.

Tekerlekli sandalyede yaşlanmak yerine 300 kilometre/s ile duvara çarparak ölmeyi tercih ederim 

Ayrton Senna Da Silva anısına...
[next]
Yakında 2. sayfada Ayrton Senna'nın unutulmaz anları, yarışları ve fotoğrafları yer alacak.